در انگلیسی به آن Honey می گویند و در پارسی به آن انگبین یا شهد زنبور هم اطلاق می شود. در قرآن کریم برای زنبور عسل سوره ای بنام نحل وجود دارد
از این ماده مغذی در روایات متعدد از معصومین سلام الله علیهم، به ((فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاس)) تعبیرشده است، یعنی در آن برای مردم شفا و سلامت نهاده شده است.
عسل طبق مصوبه ۱۹۰۶ FDA آمریکا، چنین تعریف شده است:
عسل، شهد و ماده مترشحه محتوی قند گیاهان است که توسط زنبور عسل جمعآوری شده، تغییر حالت داده و در شان عسل ذخیره میگردد.
جدول دسته بندی عسل :
R | دسته بندی | عوامل متغیر | توضیحات | ||
انواع عسل | طبییعی | جنگلی | منبع اصلی گیاه در محل استقرار کندوها | تک گل | گونه گل غالب آویشن،گون یا یک گیاه دیگرباشد |
چندگل | درمنطقه یک گیاه غالب وجود ندارد یا اینکه زنبوردار خود عسل طبیعی مناطق مختلف را با تکنیک های خاص با هم ترکیب می کند | ||||
نام محل استقرار کندوها | بسته به استان، شهرستان و منطقه(کوهستان،کوهپایه و دشت)متغیر است | مانند عسل شاه جهان،سبلان،آذربایجان،عسل طبس و… | |||
پرورشی
جهت تجاری سازی |
شرایط اقلیمی ومیزان رطوبت | در منطقه خشک میزان رطوبت عسل متفاوت بوده اما در نقاطی مانند خطه شمال و جنوب(چابهار،بوشهر و…)درصد رطوبت هوا در میزان رطوبت عسل تأثیر دارد. | عسل مرکبات شمال که نوعاً رقیق تر بوده و مانند عسل های مناطق خشک غلیظ نمی باشند. | ||
زمان تولید | بهاره و تابستانه(امکان جمع اوری دراول پاییز نیز وجود دارد که به آن پائیزه میگویند) | بهاره مانند اقاقیا و مرکبات می باشد ونوعا عسل آویشن و گون و یونجه و…را جزو عسلهای تابستانه قلمداد می کنند. | |||
رنگ | باتوجه به منبع اصلی شهد از سفید روشن تا سیاه متغیر است | اقاقیاسفیدروشن مانندآب،عسل افرا لیموئی،صنوبروزبان گنجشک سبزتیزه تاسیاه و…. | |||
تقلبی(صنعتی) | ازترکیب قندوآب وجوهر شیرتهیه میشود ودر کل فاقد هرگونه ارزش غذائی وعطر وطعم نسبت به عسل طبیعی بوده و۱۰۰%تولیدش مبتنی برفرایندشیمیائی می باشد |
نحوه تشخیص عسل طبیعی از عسل تقلبی:
تنها راه تشخیص علمی عسل طبیعی و خالص را فقط و فقط میتوان در آزمایشگاههای مواد غذایی جستجو کرد و آن را از انواع تقلبی تشخیص داد.البته راه های تجربی دیگری هم وجود دارند:
۱- عسلی که توسط زنبور عسل تولید شده باشد از هنگامی که در دهان قرار می گیرد توسط مخاط دهان به خوبی جذب می شود ولی عسل هایی که دست ساز هستند مانند آب نبات روی زبان مانده و به خوبی جذب نمی شوند.
۲- اگر قطرهای از عسل طبیعی در لیوان آب سرد ریخته شود، حالت چسبندگی خود را حفظ نموده و به سرعت حل نمیگردد ولی اگر قطره یا رشته عسل هنگام ریزش از هم بپاشد، عسل تقلبی یا حاوی مقدار زیادی آب است.
۳- بدون توجه به رنگ عسل طبیعی، نمی توان از پشت شیشه آن چیزی را مشاهده نمود ولی عسل تقلبی مانند شیشه رنگی عمل میکند و به راحتی می توان اشیا را از پشت آن دید.
۴- عسل های تقلبی که با گلوکز تجاری تولید میشوند هیچ گاه شکرک نزده و پیوسته شفاف باقی می مانند ولی پس از مدتی مانند نبات رنگی به صورت یک پارچه سفت شده و حتی با چاقو هم نمی توان آن ها را از ظرف خارج نمود.